Eşya tesliminde gecikme

Deniz Yolu ile Eşya Taşımacılığında Eşya Tesliminde Gecikme

esya-tesliminde-gecikme

Gönderilen yükün varma limanına ulaşmasını takiben kendisine teslimini istemek hakkına sahiptir. Taşıyanda bir an önce yükü boşaltıp gitmek ister; çünkü yükle ilgili tarafların sürastarya borcunun doğmaması veya hiç olmazsa artmamasında menfaati vardır.Gönderilen yükü teslim alacağını bildirmiş ve fakat tesellümde gecikmiş, yani çarterde sözleşmelerde bekleme süresi, kırkambar sözleşmelerde uygun süre dolduğu hâlde teslim almadığı takdirde taşıyan veya onu temsilen kaptan, gönderilene haber verdikten sonra, yükü umumi bir ambara veya diğer emniyetli bir yere teslim edebilir (TK 1057-1059).

Gönderilen zamanında, yükün muayenesi için usulen müracaatta bulunmuşsa bu muayene yapılmadan teslim mümkün değildir. Kaptan ancak taşıma borcunun ödenmesi karşılığında yükü teslim edeceğini bildirir ve gönderilen bu borçları ödemekten kaçınırsa bekleme süresinin dolmasını beklemeden de yükü tevdi edebilir.Gönderilen yükü teslim almayacağını bildirmiş veya yapılan ihbar ve davete karşı herhangi bir cevap verilmemişse bu takdirde kaptan yükü umumi bir ambara veya diğer emniyetli bir yere tevdi etmeye (yalnız yetkili değil) mecburdur ve gönderilen ile birlikte taşıtanı da durumdan haberdar edecektir.

Çarter parti ve konişmentolara çok kere konan bir hükümle (wharf clause) taşıyana gemi varma limanına gelir gelmez yükü boşaltarak ambarlamak yetkisi tanınır. Bu şartlara göre kaptan; teslimde herhangi bir gecikme olduğunda yükü derhal boşaltarak tevdi etmek yetkisine sahiptir.Tevdi masraflarını, taşıtan ve yükün kabulü hâlinde gönderilen taşıyana tazmin etmekle yükümlüdür.Gönderilenin yükü teslim almada gecikmesi veya tevdi muamelesi yüzünden, kaptanın (bizzat taşıyanın ve sair yardımcı şahıslarının da) kusuru olmadan gemi boşaltma limanında fazla beklemişse:

  • Çarter sözleşmesinde, tevdi sürastarya süresi içinde olmuşsa taşıyan yalnız sürastarya ücreti isteyebilir (TK 1057 fk 3).
  • Bu sebeplerle gemi bekleme süresinden fazla beklemişse taşıyan (bir zararı olmasa dahi) kanuni asgari tazminat olarak sürastarya parasını alır, bir zararı mevcut olur ve miktarı da sürastarya parasını aşarsa onu da isteyebilir (TK 1057 fk 3); her ikisi için de gönderilenin kusuru şart değildir, zira alacaklı temerrüdü söz
    konusudur.
  • Kırkambar sözleşmesinde gönderilenin gecikmesi veya tevdi muamelesi yüzünden boşaltma süresi aşılmış olursa taşıyan, bir zararı olmasa dahi, sürastarya miktarında asgari kanuni tazminat isteyebilir, zararı olup da miktarı daha fazla ise bunu da talep edebilir (TK 1059 fk 3); her ikisi için de gönderilenin kusuru şart değildir.
Belirtilen alacakların borçlusu taşıtan, yükü kabulü hâlinde gönderilendir. Bu alacakları sebebiyle taşıyan yük üzerinde rehin hakkına sahiptir.

Faturalama İşlemleri

Bir ithalat işleminin bitiminde yapılacak faturalama işleminde birçok gider unsuru dikkate alınır. Özellikle ithalat işleminde yapılan giderlerin önemli bir payını taşıma ücreti (navlun), limanda yükleme ve boşaltma giderleri ile gümrük giderleri oluşturmaktadır.