Gemi hizmeti

Gemiye Verilen Hizmetler

Limanda gemilere sunulan hizmetler çeşitlidir. Bu hizmetler genellikle, geminin limana giriş çıkışında ve yanaşma yerinde bulunduğu sürece yapılan hizmetlerle bütünleşir.

Gemilere sunulan liman hizmetleri şunlardır:

  •  Kılavuzlama (kılavuzluk hizmeti)
  •  Römorkör, murinbot ve servis motoru hizmeti
  •  Palamar, şamandıra hizmetleri
  •  Yanaşma yeri, demir yeri kirası
  •  Gemi ambar ve gladoralarının açılıp kapatılması
  •  Yükleme boşaltma donanımlarının hazırlanması
  •  Malzeme, kumanya, su hizmetleri
  •  Gemiden çöp, balast suyu alınması
Gemilerin limana veya yanaşma yerine alınması, yanaşma yerinden kaldırılması veya limandan çıkartılması genellikle, kılavuzluk hizmetiyle sürdürülür. Kılavuzlama hizmetini yürüten kişilerse kılavuz kaptanlardır.Kılavuzluk (kılavuzluk hizmeti), liman mevzuatına göre ya ihtiyari hizmet ya da zorunlu hizmet şeklinde olur. Hizmetin zorunlu olmadığı limanlarda kılavuz alma gemi kaptanının isteğine kalmıştır, hizmetin zorunlu olduğu limanlarda ise gemi kaptanı kılavuzluk hizmetinden yararlanmak durumundadır.
Kılavuzluk ücreti çoğunlukla gemi tonajı (groston veya net ton) ya da gemi boyu üzerinden alınır.Gemilere ayrıca zorunlu olmayan yani isteğe bağlı hizmetler verildiği de olur. Ambar/gladora kapaklarının açılıp kapanması, yükleme boşaltma donanımlarının hazırlanması, gemiden çöp, balast veya sintine suyu alınması vb. bu türden hizmetler arasında belirtilebilir.Gemiye verilen hizmetlerin ücretleri gemi sahibinden, gemi işleteninden veya bunların adına hareket eden kişiler olarak kaptan veya gemi acentesinden alınır.

Eşyaya Verilen Hizmetler

Limanda eşya ile ilgili verilen hizmetler şu şekilde sıralanabilir.
  •  Yükleme – boşaltma hizmetleri
  •  Gemi veya gemi içinde aktarma (shifting) hizmetleri
  •  Gemiden gemiye aktarma (limbo) hizmetleri
  •  Terminal hizmetleri
  •  Ardiye hizmetleri
  •  Diğer liman hizmetleri

Bu liman hizmetlerinin neler olduğunu ve fonksiyonları aşağıda açıklanmıştır.

  • Yükleme ve boşaltma hizmetleri
Eşyanın rıhtıma, ambarlara, kara veya deniz vasıtasından alınıp gemi bordasına getirilmesi, gemiye yüklenmesi, gemi ambar veya güvertesine istif edilmesi hizmetleridir. Açıkta (şamandırada) yüklenip boşaltılan gemilerden yükün taşınması işlemi deniz araçlarıyla şat, layter, mavna vb.) yapılır.
Taşıma aracının üstünden yükleme ve boşaltmada yük, ardiyeye uğramadan göndericinin aracından gemiye yüklenir ya da gemiden alıcının aracına boşaltılır. Ardiye teslimi hizmette ise eşya antrepo, sundurma vb. limanın depolama tesisinden alınarak gemiye yüklenir veya gemiden boşaltılan eşya liman depolarına çekilir.Yükleme boşaltma hizmetinde yük; ağırlık, adet veya hacim üzerinden ücretlendirilir. Eşya, çoğunlukla hafif yük ve ağır yük olarak iki gruba ayrılır. Türkiye limanlarında 3000 kg’a kadar olan eşya hafif yük, 3000 kg’dan ağır olan yükler ise ağır yük olarak nitelendirilmektedir.Adet üzerinden ücretlendirilen yüklere konteyner, lash layteri, treyler, palet ve canlı hayvanlar örnek verilebilir. Bu tür yüklere verilen yükleme boşaltma hizmetleri adet başına ücretlendirilir.

Shifting hizmeti (Gemi içinde aktarma hizmetleri)

Bazen liman sırasındaki değişiklik veya yükün özelliğine bağlı olarak yükleme veya boşaltma limanında, geminin aynı veya diğer ambar veya güverteleri arasında, eşyanın gemiden indirilmeksizin yerinin değiştirilmesi (shifting) işlemleridir.
Shifting hizmetleri
Gemiden gemiye aktarma işlemleri (Limbo hizmetleri)
İki geminin birbirine yanaşarak (rampa ederek) karşılıklı güverte ve ambarları arasında eşyanın bir gemiden boşaltılarak diğer gemiye yükleme hizmetlerini ifade eder.

Terminal hizmetleri

Terminal alanlarında yüke ya da eşyaya ilişkin verilen hizmetler şu şekilde sıralanabilir:
  • Gemiye yükletilmek üzere terminale alınan kara taşıtları üzerindeki eşyanın araçlardan boşaltılması, ambarlara taşınması ve istiflenmesi ile gemiye yüklenmesi
  • Limana gelen gemilerdeki eşyanın boşaltılarak terminal depolama alanlarına alınması ve eşyanın alıcısı veya taşıyıcılarına teslim edilmek üzere depolama alanlarından alınarak kara vasıtasına yükletilmesi
  • Terminalde bulunan eşyanın gerektiğinde yerinin değiştirilmesi için taşınması ve yeniden istiflenmesi gibi.

Ardiye hizmetleri

Ambarlama yerlerine alınan eşyanın sahip veya taşıyıcıları tarafından teslim alınmasına, gemi ile gidecek eşyanın gemiye veya deniz vasıtasına yüklenmesine, tasfiye vb. şekillerle çıkarılmasına kadar işletmenin sorumluluğu altında muhafaza edilmesi hizmetini ifade eder.
Bir başka deyişle ardiye hizmeti, yüklerin liman bölgesi içinde depolanması hizmetidir. Türk mevzuatına göre kabotaj yüklerinin konduğu yerler ambar, gümrüklü eşyanın konduğu yerler “sundurma”, liman terminalleri dışındaki gümrüklü depolar ise “antrepo” olarak nitelendirilmektedir.

Diğer liman hizmetleri

Limanlarda, yukarıda belirtilen temel hizmetlerin dışında, eşyaya ait başka hizmetler de verilmektedir. Bunlar:
  •  Parçaların tartılması
  •  Taşıma kaplarının açılması ve kapatılması
  •  İstif yerindeki parçaların seçilmesi
  •  Taşıma kabının değiştirilmesi
  •  Taşıma kaplarında onarım yapılması
  •  Taşıma kaplarından numune alınması
  •  Taşıma kaplarının markalanması ve etiketlendirilmesi
İlgili Yazılar;