Kaptan ve taşıyan, yolculukta sözleşme ile tayin edilmiş olan yolu (rotayı) izlemek durumundadır. Söz konusu sözleşmede böyle bir hususta hüküm yoksa varma limanına ulaşabilmek için en elverişli yolu izlemekle yükümlüdür.
.jpg)
Gemi rotası
En elverişli yollar sadece en kısa yol demek değildir. Bunun yan sıra hızlı olmanın ve daha önemli olanı emniyetin göz önüne alınması gerekir. Sözleşme ile belirlenen ya da en elverişli yoldan ayrılma (sapma = deviation) kural olarak sözleşmeye aykırı bir durumdur. Tazminat durumu borcunı ortaya çıkarır. Ancak bazı hallerde geminin haklı olarak belirlenen rotadan sapması tazminat borcunu ortaya çıkarmaz. Geminin rotasını değiştirmesinde en etkili olan yöntem ve tazminat borcu oluşturmayan durumlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Beklenmedik bir halin ortaya çıkması yani mücbir bir sebep (savaş veya şiddetli fırtına gibi) yolculuğun ilk izlenen rotasından yani sözleşme ile belli veya en elverişli rota üzerinden takibine engel teşkil ediyorsa (Türk Ticaret Kanunu Madde 996)
- İnsan hayatını kurtarmak için rotanın değiştirilmesi gerekiyorsa (Türk Ticaret Kanunu Madde 1091)
- Rotanın değiştirilmesi mal kurtarmak amacıyla veya başka haklı bir sebeple yapılıyorsa (Türk Ticaret Kanunu Madde 1091) Örneğin; izleyen bir yolculuk için yakıt almak amacıyla bir limana uğramak için gerçekleşen sapma gibi.
Aşağıdaki hâllerde de haklı bir sebebe dayanan bir sapma vardır.
- Ağır bir şekilde hastalanan gemi adamı veya yolcunun hastahaneye yatırılması amacıyla bir limana gidilmesi
- Gemi adamlarında (mesela hastalık gibi) beklenmeyen bir sebep yüzünden meydana gelen eksilmenin tamamlanması için sapma
- Yükün korunması (mesela fırtınada kayan yüklerin yeniden istifi) amacıyla sapma
Çarter sözleşmelere ve konişmentolara konan “sapma şartları” ile taşıyanlara belli sebeplerden ötürü veya genel olarak sapma yetkisi tanınmaktadır. Hemen bütün çarter sözleşmelerde yer alan grev, buz ve savaş klozları gibi sebepler de prensip olarak taşıyanın sapma yetkisini haklı kılmaktadır.Sapma yani geminin rotasının değiştirilmesi haklı sebepten ileri gelmiş ise taşıyan bundan meydana gelen zararlardan sorumlu değildir ancak buna karşılık olarak yolun uzadığını ileri sürerek herhangi bir ek navlun da isteyemez.Taşıyan sapmanın haklı bulunduğunu ispat etmekle yükümlüdür ancak denizde can ve mal kurtarma veya bunlara teşebbüs maksadıyla sapmada zarar gören yükle ilgili karşı şahsın aksini ispat etmesi gerekir.
- Gemi Limana Gelmeden Önce Yapılan İşlemler
- Gemi Varış İşlemleri
- Gemiye Verilen Hizmetler
- Navlun Ne Demek?
- Twitter hesabımızdan bizi takip edebilirsiniz.
){kind=link}
){kind=link}